1000'EN TEVREDEN KLANTEN IN NL EN BE
GRATIS VERZENDING VANAF €40 *
RETOUR MOGELIJK BINNEN 14 DAGEN
Composteren met wormen is een zuiver en doeltreffend natuurlijk proces. Met voldoende aandacht en zorg is succes verzekerd. Problemen komen weinig voor, maar als ze zich voordoen, zijn ze eenvoudig te behandelen.
 Wanneer de omstandigheden in de wormenbak niet ideaal meer zijn, zal de verwerking van het afval door de wormen vertragen. Als dit gebeurt, stop dan enkele dagen met het toedienen van nieuw voedsel. Probeer na te gaan wat het probleem is en probeer het te verhelpen.
Vragen
Wat mag er wel/niet in de wormenbak?
Wat doe ik met het eindresultaat?
Hoe onderhoud ik de wormenbak?
Waar kan ik de wormenbak zetten?Â
Kan ik eender welke soort worm gebruiken?
Zo’n worm plant zich snel voort. Kunnen er te veel wormen in mijn bak geraken?
Wat doe ik als de bak vliegen en andere insecten aantrekt?
Wat doe ik als het vocht zich begint op te hopen?
Kan er onkruid groeien in de wormenbak?
Er groeit schimmel in mijn wormenbak. Waarom?
Beïnvloedt de temperatuur het proces?
Kan ik krantenpapier toevoegen?
Hoe lang duurt het composteringsproces?
Heeft de wormenbak enig onderhoud nodig?
Kan ik de vloeibare en gewone compost bewaren?
Antwoorden
Wat mag er wel/niet in de wormenbak?
De wormen eten alle dood en verteerbaar organisch materiaal:
- Organisch keukenafval zoals schillen, groenterestjes, theebuiltjes, eierschalen, papieren keukenrol …
- Om vliegen te vermijden is het beter om geen vleesresten toe te voegen.
- Zeer kleine hoeveelheden tuinafval zoals bladeren en gras (zeker geen hout of dik vezelachtig materiaal) mogen gebruikt worden. Vermijd wel om grote hoeveelheden, zoals bijvoorbeeld gazonmaaisel, toe te voegen. Dit kan schadelijk zijn voor de wormen doordat het begint te gisten en op te warmen. Grote hoeveelheden tuinafval kunnen beter via een gewoon compostvat of composthoop verwerkt worden.
- Uitwerpselen en stromest van kleine, vegetarische huisdieren zoals konijnen en hamsters mogen in de wormenbak. Uitwerpselen van katten en honden kunnen ziektes bevatten en mogen daarom niet in de wormenbak.
- Probeer niet te veel ajuin, prei of citrusvruchten toe te voegen omdat die de neiging hebben de compost te zuur te maken.
- Af en toe verkalkt zeewier of verpulverde eierschalen toevoegen, helpt de compost ‘zoet’ te houden. Verkalkt zeewier moet zeker toegevoegd worden als er kleine katoendraadachtige witte wormen in de wormenbak verschijnen. Deze wormpjes zijn onschadelijk, maar ze zijn wel een indicator dat de compost te zuur aan het worden is (de ideale ph is neutraal). In normale omstandigheden is het voldoende om eens in de vier weken een handvol verkalkt zeewier toe te voegen.
Wat doe ik met het eindresultaat?
Keukenafval bestaat voor 80 à 90 % uit water. Wanneer de vertering begint, laten de cellen hun vocht los. Dit vocht (percolaat) is rijk aan voedingselementen en sijpelt naar het reservoir door de geperforeerde bodem. Via een kraantje of opvangbak kan u het vocht opvangen. Wanneer u dit vocht tien maal aanlengt met water is dit zeer bruikbaar als voedsel voor terras- en kamerplanten. Hetzelfde geldt voor het compost: als u het mengt met gewone potgrond of aarde, kan u het gebruiken als meststof voor uw planten.
Hoe onderhoud ik de wormenbak?
Enkele tips om uw wormenbak goed te onderhouden:
- De ideale temperatuur voor de compostwormen is tussen de 10 °C en 25°C. Bij een lagere of hogere temperatuur kan de werking sterk vertragen.
- Een wormenbak vereist relatief weinig onderhoud. Het succes hangt af van de gezondheid van de wormen. Regelmatig controleren of de wormen hun werk nog goed doen is dan ook aangewezen. Het is aangeraden om elke vier weken voorzichtig met een schepje of handvork in de compost te graven om na te gaan of de wormen floreren en het composteringsproces aan de gang is.
- Ondertussen kan u ook kijken naar mogelijke indicaties van te hoge vochtigheid of zuurtegraad. Het helpt om een keer per maand een aantal droge, versnipperde pagina’s van een krant of stukjes (kartonnen) eierdozen aan de wormenbak toe te voegen. De grote hoeveelheid vocht die vrijkomt bij het composteringsproces wordt hierdoor mee verwerkt en zo wordt een te hoge vochtigheidsgraad vermeden. Als u twijfelt, voeg dan een handvol verkalkt zeewier toe en vermeng de compost met versnipperd krantenpapier. Een te hoge vochtigheidgraad kan voorkomen worden door regelmatig de vloeibare compost af te tappen.
Waar kan ik de wormenbak zetten?
De wormenbak mag zowel binnen als buiten gezet worden. Vaak is de keuken de meest aangewezen plaats voor het houden van zo’n bak. Ook het balkon, de garage of de wasplaats zijn mogelijkheden. Waar hij ook staat, hij moet altijd vorstvrij gehouden worden tijdens de winter. Een tuinhuis, garage, schuurtje of bijkeuken kunnen ideaal zijn tijdens de koudere maanden als de bak normaal buiten staat.
Kan ik eender welke soort worm gebruiken?
Nee, niet alle wormen zijn even geschikt voor uw wormenbak. Sommige wormen eten afval, anderen niet. U hebt afvaletende wormen nodig. Een standaard regenworm is geen afvaletende worm en houdt het niet vol in een wormenbak. Enkel de tijgerworm of Eisenia fetida is geschikt voor uw wormenbak.
U kunt een paar tijgerwormen krijgen bij een vriend met een composthoop, -bak of wormenbak of bij een compostmeester. U kunt ook wormen halen bij de visserwinkel. De afvalwormen uit de visserwinkel zijn meestal geen tijgerwormen, maar er zitten er vaak wel een paar tussen. In een mum van tijd hebben zij de andere wormen weggeconcureerd.
Zo’n worm plant zich snel voort. Kunnen er te veel wormen in mijn bak geraken?
Tijgerwormen kweken inderdaad vlot. Na een tijdje kunt u merken dat uw wormenaantal is gestegen. Toch zullen er nooit te veel wormen in uw bak zitten. De wormen hebben de neiging om een evenwicht te behouden tussen de hoeveelheid voedsel, de beschikbare ruimte en het eigen aantal.
Mocht u toch vinden dat er te veel wormen in uw bak zitten, dan kunt u er altijd een aantal weggeven aan een visliefhebber of een andere eigenaar van een wormenbak. De achtergebleven jonge wormen nemen dan snel de plaats in van hun voorgangers.
Wanneer u de instructies juist hebt gevolgd, zal de wormenbak geen onaangename geurtjes verspreiden. Vis- of vleesresten kunnen wel het beste ‘begraven’ worden in een laag compost, anders bestaat de kans op geurhinder. Nog beter is deze etensresten niet in de wormenbak te gooien. Af en toe wat verkalkt zeewier toevoegen verzekert dat het proces ‘zoet’ blijft.
Als uw bak erg stinkt, dan is er iets mis. Er is dan te weinig zuurstof. Zorg dat de gaatjes in de bodem niet verstopt zijn, verlucht en stop even met voeden. Zo kunnen de wormen zich herstellen en uw afvalhoop terug gezond maken.
Nee, en als de wormenbak goed verzorgd wordt hebben ze ook geen reden om te ontsnappen. De bak heeft een goed sluitend deksel, hij wordt verzegeld met clips en een rubber strip. Tijdens de eerste weken kan het zijn dat de wormen langs de binnenkant van de bak omhoog kruipen. De wormen zijn echter lichtschuw en als u de bak even open laat staan, zullen ze zich snel terug ingraven. Eens ze zich thuisvoelen in hun nieuwe omgeving, zullen ze in de compost blijven zitten en niet meer naar boven kruipen, tenzij de omgeving onaangenaam wordt (te nat, te vochtig, te zuur …).
Wat doe ik als de bak vliegen en andere insecten aantrekt?
De wormenbak is zo ontworpen dat vliegen en insecten er geen toegang toe hebben. Het deksel sluit goed af en de verluchtingsgaatjes zijn te klein om insecten door te laten. De kleine fruitvlieg kan aangetrokken worden door het keukenafval in uw wormenbak, maar met een beetje zorg voor het composteringsproces zal u dit probleem kunnen voorkomen. Zaken die u moet vermijden:
- Toevoegen van afval van eigen gekweekte groenten omdat die eitjes of larven op hun bladeren kunnen hebben.
- Het keukenafval te lang bewaren voordat het toegevoegd wordt aan de wormenbak – vliegen kunnen eitjes gelegd hebben op dit afval en dan zal u onvermijdelijk vliegen in uw wormenbak krijgen.
- Het deksel niet goed sluiten.
Vliegen brengen geen schade toe aan het proces, maar ze zijn onaangenaam, zeker als de wormenbak binnen staat.
Wat doe ik als het vocht zich begint op te hopen?
Wanneer u de vloeibare compost vergeet af te tappen, kan dit nare gevolgen hebben. De compost wordt natter en natter en wanneer het té vochtig wordt zal het composteringsproces stoppen. Ongewenste geurtjes komen vrij. Wormen gedijen niet in een te vochtige omgeving en zullen uiteindelijk sterven.
Wanneer u grote hoeveelheden waterrijk voedsel zoals sla, kool, fruitschillen e.d. toevoegt, zeker bij warm weer, zullen grote hoeveelheden vocht vrijkomen.
Een gelijkaardig probleem duikt op wanneer de compost te zuur wordt. De wormen gedijen dan niet meer zo goed en hun activiteit vermindert. Composteren is van nature uit een vochtig proces, maar door een te hoge vochtigheidsgraad krijgen de wormen onvoldoende zuurstof en zullen daardoor veel van hun effectiviteit verliezen.
Om het probleem op te lossen verscheurt u enkele bladen krantenpapier en mengt u dit goed onder de compost (tot op de bodem). Gebruik zoveel krantenpapier als nodig is om het overtollige vocht te absorberen. U kan beter te veel krantenpapier gebruiken dan te weinig. Te weinig papier lost het probleem immers niet op en het is zeker niet schadelijk om te veel papier te gebruiken. Ook kartonnen doosjes van eieren en fruit kunnen hiervoor gebruikt worden. In gevallen van extreem hoge vochtigheid kan het nodig zijn dit proces na een aantal weken te herhalen. Het krantenpapier slorpt het teveel aan vocht op en door het grondig mixen van het papier doorheen de compost wordt ook extra zuurstof toegevoegd. Gewoon krantenpapier is bedrukt met niet-giftige inkt en zal dus zelf ook zonder problemen composteren. Gebruik echter geen glanzend tijdschriftenpapier want daarvoor wordt wel toxische inkt gebruikt.
Een goed functionerende wormenbak kan zonder problemen vier weken zonder vers voedsel. Dit zal ook geen nadelige gevolgen hebben voor het composteringsproces. De wormen stemmen hun activiteit af op de hoeveelheid voedsel dat beschikbaar is. Vergeet niet voor uw vertrek alle vocht af te tappen en een beetje versnipperd krantenpapier toe te voegen.
Kan er onkruid groeien in de wormenbak?
Dit is zeer onwaarschijnlijk, maar het kan gebeuren. De oorzaak is dan meestal het toevoegen van onkruid met zaadknoppen. Dit is echter geen probleem, trek gewoon het onkruid eruit om verdere groei tegen te gaan.
Er groeit schimmel in mijn wormenbak. Waarom?
In het beginstadium van het composteringsproces van groenteresten kan er een harige, grijze schimmel ontstaan. Dit is niet hinderlijk of schadelijk en zal snel weer verdwijnen.
Beïnvloedt de temperatuur het proces?
Ja. De optimale temperatuur schommelt tussen de 18-25 °C. De compostwormen doen echter ook hun werk bij lagere temperaturen. Onder de 10 °C zullen ze echter heel traag worden; ook temperaturen van boven de 30 °C moeten vermeden worden. Tijdens de eerste acht tot tien weken na de opstart zijn de wormen zeer gevoelig voor extremen in de temperatuur. Eens de wormenbak goed aan de gang is, biedt het groeiende volume compost bescherming en isolatie. Bij het opstarten in de zomer moet u de wormenbak de eerste weken op een schaduwrijke plaats zetten zonder direct zonlicht. In de winter moet u hem op een vorstvrije plaats zetten.
Kan ik krantenpapier toevoegen?
Ja. In normale omstandigheden kan u per week één à twee versnipperde krantenpagina’s toevoegen. Wanneer de wormenbak te vochtig is, mix dan extra versnipperd krantenpapier door de compost zodat het overtollige vocht geabsorbeerd wordt. Op zo’n moment kan u beter teveel dan te weinig papier toevoegen.
Hoe lang duurt het composteringsproces?
Een wormenbak is snel en efficiënt. Na zo’n acht weken kunt u al vloeibare compost aftappen. Een handvol keukenafval is na zes tot acht weken veranderd in compost. De meeste mensen wachten echter tot de bak bijna vol is voor ze de compost eruit halen. Wanneer u voedsel blijft toevoegen, duurt het acht à tien maanden tot de wormenbak bijna vol zit met rijke, organische compost.
Heeft de wormenbak enig onderhoud nodig?
Eigenlijk niet, maar af en toe met een vochtige doek de wormenbak even afvegen zorgt ervoor dat hij er mooi blijft uitzien. Het kan gebeuren dat langs de binnenkant de wanden boven het compostniveau bedekt zijn met zwarte vlekjes, maar dit kan geen kwaad. U kan het, als u dat wil, eens per week afvegen met een stuk keukenrol, wat daarna zelf gecomposteerd kan worden. Gebruik echter geen zeep, detergenten of ontsmettingsmiddelen.
Kan ik de vloeibare en gewone compost bewaren?
Natuurlijk. De vloeibare compost kan afgetapt worden en opgevangen in een geschikte fles. Die kan u dan verschillende maanden bewaren op een donkere, koele plaats, voor u het vocht gebruikt. Ook de compost kan bewaard worden: verpak het in zakken en leg het weg voor later gebruik.
Verkalkt zeewier is een koraalachtig materiaal. Het is dood zeewier dat rijk is aan calcium. Voor de wormenbak is het een ideaal materiaal om te voorkomen dat de omgeving te zuur wordt, eenvoudig door een keer per maand een handvol ervan toe te voegen.
Het is niet alleen veilig, het is geheel milieuvriendelijk, interessant en leerzaam. Heel wat kinderen zorgen met plezier voor de wormenbak en leren op die manier ook veel. Combineer hun interesse in de natuur met hun bezorgdheid voor het milieu, en uw vuilnisbak met keukenafval zal steeds tijdig leeggemaakt worden.